الکتروموتور ضد انفجار (EX) چیست؟ کاربردها، مزایا و راهنمای خرید

الکتروموتور ضد انفجار  (Explosion Proof Motor)که به اختصار EX نامیده می‌شود، یکی از انواع موتورهای الکتریکی است که برای استفاده در مکان­هایی با احتمال انفجاری طراحی شده است. این موتورها در محیط‌هایی که گازهای قابل اشتعال، بخار یا گرد و غبار قابل احتراق وجود دارد، مورد استفاده قرار می­گیرند. الکتروموتورهای ضد انفجار در برابر جرقه‌ها، حرارت بالا و دیگر منابع احتراق مقاوم هستند. هدف اصلی این موتورها جلوگیری از بروز هر گونه انفجار یا آتش‌سوزی ناشی از جرقه‌های الکتریکی یا حرارت زیاد در موتورهای معمولی است. الکتروموتورهای ضد انفجار به گونه‌ای ساخته می‌شوند که از گسترش آتش و جرقه به محیط اطراف جلوگیری نمایند. همچنین با رعایت دقیق استانداردهای ایمنی، امکان فعالیت در مناطق مستعد خطر را فراهم می‌آورند.

نحوه عملکرد و ساختار الکتروموتور ضد انفجار

الکتروموتور ضد انفجار (EX) طراحی و ساختار ویژه‌ای دارد که آن‌ را از موتورهای معمولی متمایز می‌کند. از ویژگی­های شاخص آن­ می­توان به این موارد اشاره کرد:

• بدنه مقاوم و محکم: الکتروموتورهای ضد انفجار معمولاً از جنس فولاد یا آلیاژهای خاص با مقاومت مکانیکی بالا ساخته می‌شوند. این ساختار موجب می­شود تا بتوانند فشارهای ناشی از انفجار احتمالی داخل موتور را تحمل کنند، بدون این­که بدنه ترک بردارد یا باز شود.
• مهر و موم دقیق: تمامی اتصالات و نقاط نفوذی این الکتروموتورها به طور کامل مهر و موم شده‌اند تا از ورود گازها یا گرد و غبار به داخل موتور جلوگیری شود.
• کنترل حرارت: الکتروموتورهای ضد انفجار باید در دمایی کار کنند که حرارت تولیدی آن‌ها از دمای اشتعال محیط کمتر باشد. این مورد به واسطه طراحی ویژه سیم ‌پیچ‌ها، استفاده از مواد عایق با کیفیت و سیستم خنک‌ کننده مناسب انجام می‌شود.
• جلوگیری از جرقه: ساختار داخلی الکتروموتور ضد انفجار (EX) طوری طراحی شده است که امکان ایجاد جرقه در اثر تماس قطعات یا هنگام قطع و وصل برق به حداقل رسانده شود.

مناطق مستعد خطر و استانداردها

یکی از مهم‌ترین اصول در انتخاب الکتروموتور ضد انفجار، شناخت دقیق مناطق مستعد خطر و استانداردهای مربوط به آن‌ها است. بر اساس استانداردهای ATEX و IECEx، محیط‌هایی که گازهای قابل اشتعال در آن‌ها وجود دارد، به سه منطقه تقسیم می‌شوند:

• Zone 0: محیطی که در آن گاز قابل احتراق به صورت مداوم یا طولانی‌مدت حضور دارد.
• Zone 1: محیطی که احتمال حضور گاز قابل احتراق در شرایط عادی وجود دارد، اما نه به صورت مداوم.
• Zone 2: محیطی که در آن احتمال حضور گاز قابل احتراق بسیار کم است و اگر رخ دهد به صورت کوتاه ‌مدت خواهد بود.

در مورد گرد و غبارهای قابل احتراق نیز مناطق به سه زون دسته­بندی می‌شوند:

• Zone 20: وجود گرد و غبار قابل احتراق به صورت مداوم یا بلند مدت.
• Zone 21: وجود گرد و غبار به صورت احتمال وقوع احتراق در شرایط عادی.
• Zone 22: وجود گرد و غبار به صورت احتمال کم و کوتاه‌ مدت احتراق.

همچنین گازها به گروه‌هایی تقسیم شده‌اند که مشخص ‌کننده شدت خطر هستند. به طور مثال، گروه‌های گازی شامل IIA, IIB و IIC هستند که در میان آن­ها IIC بیشترین احتمال خطر را دارد (مانند گازهای هیدروژن و استیلن).

کاربردهای الکتروموتور ضد انفجار در صنایع مختلف

ویژگی‌های منحصر به فرد الکتروموتور ضد انفجار موجب شده در صنایع متعددی که در آن‌ها احتمال وجود انفجار یا آتش­سوزی بسیار بالا است، به کار برده شود. الکتروموتورهای ضد انفجار در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی (نظیر پالایشگاه‌ها، خطوط انتقال نفت و گاز، ایستگاه‌های تقویت فشار) مورد استفاده قرار می­گیرند و نقش مهمی در ایمنی محیط ایفا می‌کنند.

الکتروموتور ضد انفجار در معادن به ویژه معادن زغال‌سنگ و معادن فلز که در آن‌ها گرد و غبار قابل احتراق فراوان وجود دارد، برای جلوگیری از بروز حوادث ناگوار به کار می­رود. در صنایع شیمیایی و دارویی، به دلیل کار با مواد شیمیایی و ترکیبات آتش‌زا، استفاده از این موتورها ضروری است. در صنایع غذایی و کشاورزی، فرآیندهایی که تولید گرد و غبار قابل احتراق دارند، نیازمند موتورهای خاصی برای جلوگیری از خطر انفجار هستند. همچنین در رنگ سازی، تولید لاستیک و کاغذ نیز الکتروموتورهای ضد انفجار کاربرد دارند.

مزایای استفاده از الکتروموتور ضد انفجار

استفاده از الکتروموتور ضد انفجار علاوه بر تضمین ایمنی، مزایای فنی و اقتصادی قابل توجهی دارد، از جمله:

• افزایش ایمنی کارکنان و محیط: کاهش چشمگیر خطر انفجار و آتش‌سوزی و محافظت از جان نیروهای انسانی و تجهیزات حساس.
• پایداری و قابلیت اطمینان بالا: این موتورها برای کار در شرایط سخت طراحی شده‌اند و توانایی تحمل دمای بالا، رطوبت، فشار و خوردگی را دارند.
• طول عمر مفید بیشتر: طراحی دقیق، استفاده از مواد مقاوم و اجرای استانداردهای دقیق باعث افزایش عمر مفید و کاهش خرابی‌ها می‌شود.
• کاهش هزینه‌های نگه داری و تعمیرات: به دلیل کیفیت ساخت و دوام بالا، نیاز به سرویس و تعمیرات کمتری دارند و این امر موجب صرفه‌ جویی در هزینه‌ها می‌شود.

نکات مهم در انتخاب الکتروموتور ضد انفجار

برای انتخاب مناسب الکتروموتور ضد انفجار لازن است به نکات زیر توجه داشته باشید:

• مطابقت با استانداردها: از جمله گواهینامه ATEXبرای اروپا، گواهینامه بین‌المللیIECEx  و استانداردهای ملی.
• نوع و گروه منطقه: متناسب با زون محیط، گازها و گرد و غبارهای قابل احتراق.
• توان و مشخصات فنی: متناسب با نیازهای بار مکانیکی و سرعت چرخش.
• دمای محیط و شرایط کاری: انتخاب موتور با محدوده دمایی مناسب و مقاومت در برابر رطوبت، خوردگی و شرایط محیطی خاص.
• برند و گارانتی: انتخاب از تولیدکنندگان معتبر که استانداردهای کیفی و خدمات پس از فروش مناسبی ارائه می‌دهند.

الکتروموتورهای ضدانفجار: انتخابی ایمن برای صنایع حساس

الکتروموتورهای ضدانفجار فشار قوی جمکو، شامل مدل‌های YL JC41،YE IC511 وYA JC611، برای کاربردهای صنعتی، در محیط‌های مستعد خطر انفجار و آتش­سوزی طراحی شده‌اند. این موتورها با استانداردهای بین‌المللی و ساختار مقاوم، ایمنی و عملکرد پایدار را در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و معادن تضمین می‌نمایند. همچنین مدل‌های YC و YB جمکو، الکتروموتورهای ضدانفجار فشار ضعیف هستند که برای محیط‌های با خطر کمتر طراحی شده‌اند. این موتورها با بهره‌گیری از فناوری‌های روز و ساختار مقاوم، عملکردی ایمن و در عین حال، اقتصادی و مقرون به صرفه را ارائه می‌دهند.

در صورت نیاز به مشاوره یا راهنمایی در خصوص محصولات، کارشناسان ما آماده پاسخگویی به شما هستند.